پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

تاریخ شفاهی یکی از شیوه‌های پژوهش در تاریخ است که به شرح و شناسایی وقایع، رویداد‌ها و حوادث تاریخی بر اساس دیدگاه‌ها، شنیده‌ها و عملکرد شاهدان، ناظران و فعالان آن ماجرا‌ها می‌پردازد. کتاب «ثبت و ضبط تاریخ شفاهی»؛ راهنما برای علوم‌انسانی و علوم‌اجتماعی (به همراه اصول و روش‌های مصاحبه) نوشته والری رالی‌یو (تاریخدان و روانشناس- ۱۹۳۴) در انتشارات سوره‌مهر به چاپ رسید. این کتاب، برای محققانی که برای مصاحبه عمقی به راهنما نیاز دارند، نوشته شده و با پرداختن به مسائل اخلاقی و پرسش‌های مربوط به روابط بین مصاحبه‌کننده و راوی و فنون مصاحبه، به محققان و نیز استفاده‌کنندگان مصاحبه عمقی کمک می‌کند تا به غنای دانش شان از تاریخ خود بیفزایند. نویسنده از آنجا که خود مورخ است، بیشتر از نگاه یک مورخ به موضوع نگریسته، درباره مسائل در خور توجه محققان تاریخ معاصر از طریق روش‌شناسی تاریخ شفاهی صحبت کرده است. ولی او همچنین به دغدغه‌های محققان در رشته‌های دیگر نیز در مواردی که رویکرد آن‌ها از رویکرد مورخان متفاوت است، توجه داشته است.

مدیر کل دفتر سیاستگذاری و توسعه اشتغال اعلام کرده است که در پاییز ۱۴۰۲ نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان ۱۱.۴ بوده است. نرخ مشارکت کاردانی در سال ۱۴۰۱ معادل ۵۰ درصد، نرخ بیکاری آن‌ها ۱۰ درصد، نرخ مشارکت کارشناسی حدود ۴۸ درصد و نرخ بیکاری آن ۱۵ درصد، نرخ مشارکت کارشناسی ارشد بالای ۶۸ درصد و نرخ بیکاری آن‌ها نزدیک به ۹ درصد، نرخ مشارکت فارغ التحصیلان دکتری بالای ۷۰ درصد و نرخ بیکاری آن‌ها سه درصد است. طبق برآورد‌های مرکز آمار در سال ۱۴۰۱ تقریبا ۵۰۰۰ فارغ‌التحصیل دکتری داشتیم که موفق به پیدا کردن شغل نشده اند. زهرا نژادبهرام، فعال سیاسی اصلاح‌طلب هم به تازگی بیکاری فارغ‌التحصیلان مقطع دکتری را نگران‌کننده دانسته و هشدار داده: «نمایندگان به فکر پنج هزار دکترای بیکار باشند.» این برای نخستین‌بار نیست که مسوولان درباره افزایش دکتری‌خوان‌ها هشدار می‌دهند، اما عجیب اینجاست که در روز‌های پایانی ۱۴۰۲ هستیم و به‌نظر نمی‌رسد برنامه‌ریزی جدی در این زمینه انجام شده باشد.

فرشاد مومنی، اقتصاددان و رئیس موسسه دین و اقتصاد در نشست دانایی و توسعه و رونمایی از کتاب اندیشه بی‌خانمان می‌گوید که در واقع همه چیز در جامعه ما دفرمه و از ریخت افتاده است. حال سوال این است که چرا چنین اتفاقی رخ داده است. پاسخ مشخص است، زیرا این امر در کادر نظام حیات جمعی دیده نشده یا نخواسته که دیده بشود. در چنین شرایطی سیاستگذاری اقتصادی ما شبیه انتخابات برگزار کردن ما می‌شود. به همبن دلیل رضاقلی دغدغه دارد که چرا این علوم کارکرد ندارند. این به این معنا نیست که اصحاب علم درک ندارند که چه اتفاقی رخ داده است بلکه آنچنان هویت جمعی پیدا نمی‌کند که اثربخشی داشته باشد. اگر حکومت بخواهد رابطه خود با مردم را در استاندارد ۲۷۰ سال پیش نگه دارد نمی‌توان دانش‌بنیان شد، این را رضاقلی در کتاب سراب گرایی صنعتی در جامعه قبایلی ایران و ضرورت در مرکزیت قرار گرفتن علم و فناوری در توسعه، بیان کرده بود. دوستانی که به نسل من می‌گویند که تو هم آن زمان انقلاب بودی پس باید عذرخواهی کنید به آن‌ها توصیه می‌کنم که کتاب تاریخ بی خردی خانم باربارا تاکمن را بخوانند. در این کتاب، پنج نفطه عطف تاریخ بشر را بررسی کرده و تصریح دارد که عادی‌ترین انسان‌های تاریخ، واقعیت را درک می‌کردند، اما در ساختار قدرت حاکمان موضوعات دم دستی ساده را درک نکرده بودند. فردی عذرخواهی بکند با نکند بیشتر سطح فهم خود را از پدیده انقلاب اجتماعی منعکس می‌کند. ضمن اینکه گره‌ای هم با عذرخواهی من باز نمی‌شود. شبیه موضوعی که در مورد انقلاب مطرح می‌شود در مورد توسعه هم مطرح می‌شود. همچنانکه برخی به صراحت اعلام می‌کنند که میلی به توسعه ندارند. حیاتی‌ترین مسائل هم تا زمانی که هویت جمعی در کشور پیدا نکنند نمی‌توانند در مسیر اعتلا قرار گیرند. مساله توسعه یک مساله اجتناب‌ناپذیر است و اگر به صورت فعال و خلاق با توسعه روبرو نشویم در نتیجه سیلی خواهیم خورد. از ربع پایانی قرن بیستم کشور‌ها وارد یک مدار جدید به نام عصر دانایی شدند و انقلاب دانایی و اقتصاد مبتنی بر دانایی به مثابه یک شیوه تولید و همزمان به مثابه یک نظام حیات جمعی باید مورد توجه قرار بگیرد. کشور‌های در حال توسعه در موج اول انقلاب صنعتی فکر می‌کردند که صنعتی شدن یک امر انتزاعی بوده و صرفا با جابجایی ماشین‌آلات محقق می‌شود برای همین بر این باور بودند که دیگران ماشین‌آلات صنعتی تولید کردند و ما خریداری کرده و صنعتی می‌شویم. این در حالی است که صنعتی شدن باید در کادر نظام حیات جمعی دیده شود و تغییرات اجباری متناسب در ساخت سیاسی و اجتماعی و نظام آموزشی و ... لحاظ شود، اما، چون این نکات لحاظ نشد، جوامع به ابن روز افتادند به ترتیبی که الان حسرت دوران پیشاصنعتی را می‌خورند. یعنی گرفتاری‌ها چندین برابر شده و توانمندی پیشین را از دست دادند. این نوع طرز تفکر بود که باعث شد در بیست سال تورم کشور، سه هزار و نود درصد و نقدینگی ده هزار و دویست و پنجاه درصد رشد کند. وقتی ماجرای توسعه گره خورد باید روی دو جا متمرکز شد یکی اعتبار علمی جهت‌گیری‌های سیاستی و فرایند‌های تصمیم‌گیری و تخصیص منابع و دیگری نظام توزیع منافع. دقیق توضیح دهم که چطور به جای علم در فرایند سیاست‌گذاری و تخصیص منابع از شبه علم استفاده می‌کنند و گنجشک را رنگ می‌کنند و جای چیز دیگری قالب می‌کنند. این چه جور علمی است که یک بسته سیاستی معین در طی بالغ بر سه دهه گذشته در دستور کار نظام تصمیم‌گیری کشور قرار داشته است، اما به هیچ کدام از اهداف اعلام کرده نرسیده است و هزاران تخریب و فساد و به هم ریختگی و وابستگی ذلت‌بار و نابرابری ناهنجار را پدید آورده آما همچنان در دستور کار است و با بزک کردن جلو می‌رود. در دستکاری واقعیت و جا زدن شبه علم و دروغ و کلک و پنهان کاری واویلایی درست کردند. شما حساب کنید که در این کشور سه چهار سال است که سالنامه آماری را منتشر نمی‌کنند. نزدیک سی سال است که روند تحولات سهم مربوط به ارزش آفرینی واسطه‌گریی مالی را حذف کردند تا سلطه ربا را پنهان کنند در حالیکه ده متغیر کنترلی دیگر وجود دارد که با آن می‌توان موضوع را متوجه شد.

احمد شکرچی، عضو هیأت علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه شهید بهشتی تهران، از این دانشگاه اخراج شد. این استاد جامعه شناسی در صفحه شخصی خود با انتشار نامه ای از عدم تمدید قرارداد و اخراج خود در تاریخ یازدهم بهمن ۱۴۰۲، توسط هیأت اجرایی جذب دانشگاه شهید بهشتی خبر داد.

اولین همایش سالانه «مسئولیت اجتماعی علم و نقش انجمن‌های علمی» دوشنبه ۹ بهمن ماه در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. گزارش زیر، بیان خلاصه وار مهمترین مسائلی است که در این همایش مورد توجه صاحب نظران بوده است.

هانا آرِنْت (زادهٔ ۱۴ اکتبر ۱۹۰۶ در لیندن–لیمر، هانوفر – درگذشتهٔ ۴ دسامبر ۱۹۷۵ در نیویورک)، فیلسوف سیاسی و تاریخ‌نگار آلمانی-آمریکایی بود. هانا آرنت، از مهم‌ترین اندیشمندانی بود که آرا و افکارش تأثیری ژرف در سدهٔ بیستم میلادی بر جای گذاشت. او سال‌ها در دانشگاه‌های ایالات متحده در رشتهٔ تئوری سیاسی تدریس کرد و از چندین کشور، ده‌ها دکترای افتخاری گرفت و برنده جایزهٔ آلمانی‌زبان لِسینگ و فروید شد. او از یهودیانی بود که از هولوکاست جان سالم به در برد و به ایالات متحده مهاجرت کرد. زمینهٔ فلسفه و آثار او، موضوعاتی همچون دموکراسی مستقیم یا اقتدارگرایی و تمامیت‌خواهی حکومت‌های استبدادی است. در متن حاضر سهند ایرانمهر اقدام به تشریح منظونه فکری هانا آرنت به زبان ساده نموده است.

اثربخشي اجتماعي علم در گرو فهم جامعه از فلسفه، مفهوم و آموزه مسووليت اجتماعي علم، راه‌هاي تحقق اين مسووليت و توجه به ضرورت‌ها و اقتضائات آن، از جمله استقلال نسبي دانشگاه‌ها و آزادي‌هاي آكادميك است. اين موضوعات همواره چالش‌برانگيز و مجادله‌آميز بوده‌اند. نظر به اهميت نظري و كاربردي اين موضوعات، اتحاديه انجمن‌هاي علوم اجتماعي ايران، به مناسبت روز علوم اجتماعي، نخستين همايش سالانه خود را با موضوع «مسووليت اجتماعي علم و نقش انجمن‌هاي علمي» با همكاري شماري از انجمن‌هاي عضو اتحاديه برگزار كرد.

اتحادیه انجمن های علوم اجتماعی ایران، نخستین همایش سالانه خود را با موضوع «مسئولیت اجتماعی علم و نقش انجمن‌های علمی» با همکاری شماری از انجمن‌های عضو اتحادیه ، در تاریخ دو‌شنبه و سه‌شنبه ۹ و ۱۰ بهمن‌ ۱۴۰۲ ساعت: ۱۳:۳۰ تا ۲۰ در محل خانه اندیشمندان علوم انسانی ایران (نجات الهی، خیابان ورشو)برگزار می‌کند. شرکت برای عموم فرهیختگان، هیات مدیره و اعضای انجمن های علمی ، دانشگاهیان و فعالات پژوهشی، آزاد بوده و تنها لازم است هماهنگی های متقابل،قبل از برگزاری نشست با دبیرخانه صورت پذیرد.

شورای نگهبان از نظر قانونی به گونه ای متاسفانه شائبه برانگیز و بعضا دارای نقد و نظر، مصون از نظارت و نقد است. این در حالی است که دانشجوی ترم اول حقوق ، علوم سیاسی و علوم اجتماعی می داند که قدرت متمرکز بدور از نظارت بدلیل ماهیت شناخت تکاملی و تدریجی انسان ها و ماهیت وجودی انسان ( ترکیب عقل و نفس ) ، می تواند فسادزا یا دارای سوگیری و جهت داری باشد و در کل ، صاحب عصمت و خالی از اشکال نیست. سوال اینجاست که آیا با وجود گذشت نزدیک به نیم قرن از حیات پر برکت جمهوری اسلامی ایران و حضور در گام دوم انقلاب ، باید اعتقاد به وجود نهادهای مصون از نظارت داشت؟ محمد مهاجری فعال سیاسی اصولگرا در خصوص شیوه نظارت و تائید صلاحیت ها توسط شورای نگهبان گفته است که به نظر می رسد هیات های نظارت استانی ظاهرا کاره ای نبوده اند و تصمیم درباره ردصلاحیت ها در جای ناشناخته ای صورت گرفته است و ..... . یادمان نرود که اینجا ، جمهوری ، اسلامی ، ایران است و به فرموده حضرت امام(ره) نه یک کلمه بیشتر و نه یک کلمه کمتر.

هشت ماهی می‌شود که رضامراد‌ صحرایی بر صندلی وزارت آموزش و پرورش تکیه زده است؛ وزیری که از همان روز اول وزارتش تا به امروز یکی از پرحاشیه‌ترین مردهای کابینه شناخته می‌شود. اظهارنظرهای عجیب‌وغریب و حرف‌هایی اغلب غیرکارشناسی موجب شده که او از مورد توجه‌ترین وزرای دولت سیزدهم باشد.در صحبت های او ، نوعی سبک سازی بار هزینه ای دولت و انداختم مسئولیت آموزش و پرورش برعهده خود شهروندان به چشم می خورد. نسبت به جریان خصوصی سازی و مدارس غیرانتفاعی و شهریه های بعضا نجومی شان فاقد حساسیت لازم است و عدالت اموزشی در سخنان او در قالب نوعی نگاه پوسته ای و کم عمق ، تجلی بیرونی دارد. راهکاری برای ارتقا کیفیت آموزش و کاهش بازماندگان از تحصیل نداشته و در کل، سرگرم نوعی روزمرگی است.

تجارب زیست فردی و اجتماعی اثبات نموده که دیگر دین پژوهان نمی توانند بدون توجه به فناوری دین پژوهی کنند (چه در معنای فلسفی و چه در معنای جامعه شناختی کلمه دین پژوهی) زیرا فلاسفه تکنولوژی به این نتیجه رسیده اند که تکنولوژی امری ارزشبار است و به این ترتیب برای دین پژوهان پرسش ایجاد شده که آیا ارزشهایی که توسعه تکنولوژی منجر به ترویج آنها می شود با ارزش های دینی سازگار هستند یا خیر؟در واقع ، توسعه فکری انسان از یک طرف باعث توسعه پرسشگری و خروج از مطلق پنداری ها شده و از طرف دیگر، باعث توسعه فناوری منجر به تغییر سبک زندگی و به دنبال آن؛ تغییر در ارزش ها و اخلاقیات و فرهنگ را فراهم می کند. در کنار این دو مورد، باید بحث حساسیت ها و تحفظات مربوط به عبور از مرزهای متعارف شناخت و عمل( نظیر ورود به مباحث انتقال جنین ، تراریخته ، آمیزش های بین گونه ای ، فناوری ها و تولیدات تهاجمی و کشتار جمعی، ویروس های نو ترکیب ، کشت بافت و .....) را نیز اضافه کرد که نیازمند دستیابی و توسعه فلسفه توجیه کننده برای مبادرت یا کناره گیری از این امور است.

رئیس دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران توضیحاتی درباره حواشی پیش آمده بین دانشجویان و خودش در دانشگاه ارائه کرد( این خبر توسط برخی از خبرگزاری ها نظیر همین خبرگزاری محترم و معظم ایلنا بصورت درگیری با حراست تغییر شکل داده شده است).با نگاهی به حواشی و پرس و جوی واقعیت، حق را به رئیس دانشکده می دهیم ، اما بشدت به دکتر جمشیدیها توصیه می کنیم که تمرین خویشتنداری کنند. سطح التهاب در جامعه و محیط های آکادمیک ( خصوصا برخی از دانشکده ها) بالاست. نه می توان بی تفاوت بود و دست روی دست گذاشت و نه باید برخورد چکشی نمود. خویشتنداری در کنار کیاست، حلال تدریجی چالش ها و مشکلات است.

فیلم‌ها و تصاویر فریبنده ایجاد شده توسط هوش مصنوعی می‌تواند انتخابات را تحت تاثیر قرار دهد، باعث سقوط بازارهای سهام شود و شهرت افراد را نابود کند و محققان در حال توسعه روش‌هایی برای محدود کردن آسیب آن هستند. بشر به زودی درگیر نوعی جعل عمیق و بحران احراز هویت می شود. سوال اینجاست که چگونه می توان انسان ها را از جعل عمیق نجات داد.

بررسی لایحه برنامه هفتم توسعه نشان دهنده ذکر عبارات مرتبط با تشکل‌های مردمی، خیریه‌ها و سازمان‌های مردم نهاد و مواردی همانند در ۱۵ ماده است. اما تمامی این موارد در قالب اخذ خدمات و ارایه تکلیف بوده و هیچ رویکردی برای توسعه و تسهیل فعالیت این نهاد‌ها در برنامه هفتم توسعه دیده نشده است. در نگاهی کلان تر، به نظر می‌رسد که دولت مشارکت مردم را در اداره امور کشور، به ابزاری برای تامین منابع مالی و سرمایه گذاری و خریداران خدمات دولتی و پرداخت کنندگان مالیات و عوارض، تقلیل داده است.

شکوفایی اخلاقی انسان‌ها در یک «جامعه عادلانه» رخ می‌دهد. ایجاد انسان‌های اخلاقی و شکوفایی اخلاقی انسان‌ها در خلأ رخ نمی‌دهد؛ باید بستر و زمینه اجتماعی باشد تا انسان‌ها شرایط اولیه زندگی عادلانه را تجربه کنند در این صورت است که نیاز‌های متعالی اخلاقی انسان‌ها ظهور می‌یابد و احساس نیاز برای اخلاقی زیستن بیشتر می‌شود. این موضوع حالت خطی ندارد بلکه دوّار است؛ یعنی جامعه عادلانه به شکوفایی اخلاقی کمک می‌کند و شکوفایی اخلاقی پشتوانه‌ای برای جامعه عادلانه است. هرچه در جامعه کنش‌های اخلاقی توسعه پیدا کند می‌تواند سیستم را بهبود بخشد و هرچه در سیستم جای‌پا‌های اخلاقی مانند حق و حقوق، قوانین عادلانه بیشتر شود، می‌تواند شرایط و زمینه‌های شکوفایی اخلاقی را در جامعه به وجود بیاورد.

پایان نامه لیلا حسین زاده و برخی هنجارشکنی های صورت پذیرفته در ان( حجاب، لباس خاص ، صحبت های خاص دانشجو) ، حاشیه های زیادی را ایجاد کرده است. از جهت گیری های بعضا خلاف واقع دانشگاه تهران و وزارت عتف درخصوص وضعیت دانشجو و شیوه تدارک جلسه دفاع او تا موضع گیری اساتید معتدل تر با مخکوم سازی جنبه هایی از این رویداد و تمایل به حل درون دانشگاهی مسئله. اما خبر می رسد که گروهی دیگر از اساتید دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، موضع گیری ارزشی در این خصوص نموده و احتمال می رود که تشدید کننده جریانات دو قطبی بین اعضای هیات علمی باشد.

پس از انتشار ویدیویی از دفاع یک دانشجوی دانشگاه تهران بدون حجاب رسمی، وزیر علوم در واکنش تاکید کرد که در این مورد اقدام جدی صورت خواهد گرفت. سخنگوی وزارت علوم با تاکید بر اینکه جلسه دفاع دانشجوی دانشگاه تهران غیرقانونی بوده است، گفت: با دانشجو و استاد راهنمای متخلف دانشگاه تهران برخورد خواهد شد.

مهدی حسین‌زاده یزدی اظهار داشت: باید تبیین شود که قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و اجرایی شدن آن چه ضرورتی دارد؛ زیرا از دهه ۳۰ به بعد (تا سال ۱۴۳۰) رشد جمعیت کشور صفر خواهد شد و بعد از آن نیز نزولی می‌شود و باید این موضوع مورد بررسی قرار بگیرد که مشکل کجاست و باید چه کنیم.

برخلاف روند‌های جهانی در ایران حوزه مسئولیت اجتماعی و هزینه‌های آن اولا چندان شفاف نبوده، ثانیا به‌لحاظ قانونی قوانین این حوزه بسیار متکثر و بدون متولی واحد و با ضمانت اجرایی بسیار ضعیف است. براساس بررسی‌های «فرهیختگان»، هزینه مسئولیت اجتماعی در ۴۸ شرکت و هلدینگی که منتشرشده، طی سال گذشته حدود ۹۶۰۰ میلیارد تومان بوده است. فارغ از این ارقام وزارت نفت نیز می‌گوید در ۲۰ ماه اخیر حدود ۱۷ هزار میلیارد تومان در این حوزه برای استان‌ها هزینه کرده است. آنطور که در ادامه می‌آید، ارقام مذکور شاید ارقام چندان درشتی در اقتصاد ایران نباشد، اما پژوهشگران حوزه مسئولیت اجتماعی می‌گویند اگر این هزینه‌کرد‌ها شفاف نباشد و این هزینه‌ها وارد چرخه‌های غیرقانونی شود گاهی به ازای ورود یک میلیارد تومان هزینه مسئولیت اجتماعی به حوزه‌های سیاسی و...، فساد‌های چند هزار میلیارد تومانی رقم می‌خورد. یا تبدیل بخشی از این پول‌ها به رشوه می‌تواند موجب چشم‌پوشی ماموران دولتی از هزینه‌های غیرقابل جبران زیست‌محیطی فعالیت یک شرکت شود. نمونه قابل تامل این حوزه هزینه‌های چند بانک زیان‌ده در حوزه مسئولیت اجتماعی است که وارد حوزه‌های مختلف شده است.

یک ویدیویی دیدم از یک دامدار که در مصاحبه با خبرنگار می‌گفت، سال آینده گوشت ۵۰۰ هزار تومانی را خواهید دید، در حالی که در زمان مصاحبه او گوشت حدود ۱۳۵هزار تومان بوده است. او خیلی روشن توضیح می‌دهد که چرا گوشت به این رقم می‌رسد. همکارش نیز توضیح می‌دهد که گوشت به نسخه تبدیل می‌شود یعنی صد گرم گوشت را به عنوان دارو در نسخه بنویسند تا درمان بیماری شود و .... نکته تکمیلی پایگاه تحلیلی خبری شعار سال اینکه، عواقب حضور ساداتی نژاد، قبل از رای اعتماد مجلس خدمت آقای رئیسی مطرح شده بود (شهادت با خود آقای رئیس جمهور و در صورت لزوم ارسال مستندات از جانب ما). متاسفانه باید اضافه کنیم که اگر روند انتصابات با همین خط جلو برود، خدای ناکرده و صد‌ها هزار بار خدای ناکرده، ممکن است پیش بینی دوم هم محقق شود. آقای رئسی عزیز، مملکت مدیر نیاز دارد نه رفیق و هم گعده‌ای. به زودی هشدار‌های امنیتی داده شده به رئیس جمهور در خصوص بخش کشاورزی را منتشر خواهیم کرد. قضاوت با خودشان و مردم.